Dünyada sivil alanı izleyen 20'den fazla kuruluşun verileriyle hazırlanan raporda, Türkiye’deki hak ihlallerinin son dönemde ciddi biçimde arttığı belirtildi.

AVAS HABER - HABER MERKEZİ

CIVICUS Monitor tarafından yapılan değerlendirmede, Türkiye'nin 2021'den bu yana "baskı altında" kategorisinde yer aldığı ancak Temmuz 2025 itibariyle bu durumun daha da ağırlaştığı vurgulandı. Türkiye ile birlikte listeye Kenya, El Salvador, Endonezya, Sırbistan ve ABD de dahil edildi.

İmamoğlu Üzerinden Gelişen Gerginlik

Raporda, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanmasının ardından başlayan kitlesel gösterilere yapılan polis müdahaleleri özel olarak vurgulandı. İmamoğlu’nun 2028 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde potansiyel aday olması nedeniyle siyasi saiklerle hedef alındığı belirtildi.

CIVICUS, 19 Mart sonrası iki bini aşkın kişinin gözaltına alındığını, bunlar arasında gazeteciler, avukatlar, öğrenciler ve CHP üyelerinin de bulunduğunu bildirdi. Ayrıca İstanbul Üniversitesi'nin İmamoğlu’nun diplomasını iptal etme girişimi de “siyasi engelleme” olarak yorumlandı.

Saraçhane'de Baskı, Sokakta Şiddet

1 Temmuz’da İstanbul Saraçhane’de düzenlenen mitingin sert müdahale ile dağıtıldığını belirten rapor, CHP'li çok sayıda belediye başkanı, eski milletvekili ve yöneticinin gözaltına alındığını, bazılarının tutuklandığını aktardı.

Gazetecilere ve Medyaya Müdahale

24 Mart sabahı yapılan operasyonlarla 11 gazetecinin gözaltına alındığı, 12’sine fiziki müdahale uygulandığı bildirildi. Uluslararası basına yönelik müdahaleler de dikkat çekti: Bir BBC muhabiri sınır dışı edilirken, İsveçli bir gazetecinin haftalarca gözaltında tutulduğu kaydedildi.

Aynı süreçte 700'den fazla sosyal medya hesabı kapatıldı, internet erişimi saatlerce yavaşlatıldı. Bağımsız haber siteleri ve sosyal medya platformlarına erişim kısıtlamaları uygulandı.

Onur Yürüyüşleri ve Keyfi Gözaltılar

Haziran ayında İstanbul’da düzenlenen Onur Yürüyüşleri’nde polisin sert müdahalesi sonucu 50’den fazla kişi gözaltına alındı, 3 kişi tutuklandı. CIVICUS, bu uygulamaları ifade özgürlüğüne doğrudan müdahale olarak değerlendirdi.

“Bu, Hukuk Değil Siyasi Tasfiye”

CIVICUS’un Avrupa-Orta Asya Araştırmacısı Tara Petrović, yaşananları “hukuki uygulama değil, sistemli bir siyasi tasfiye süreci” olarak tanımladı. Petrović, “İktidar, yaklaşan seçim öncesi muhalefeti zayıflatmak için yasa dışı yöntemlere başvuruyor” dedi.

Balkan Sivil Toplum Geliştirme Ağı’ndan Simona Mladenovska ise, barışçıl protestoların ulusal güvenliğe tehdit gibi gösterilmesinin son derece endişe verici olduğunu belirtti: “Yurttaşların sesini duyurması bir hak, bir tehdit değil” ifadelerini kullandı.

Türkiye Alarm Seviyesinde

Raporda, dünya genelinde sadece 51 ülkenin "baskı altında" kategorisinde yer aldığı; ancak Türkiye'nin durumunun bu ülkeler arasında giderek daha da kötüleştiği belirtildi. CIVICUS Monitor, "Hak İzleme Listesi"ni dünya genelinde ifade özgürlüğü, örgütlenme hakkı ve barışçıl toplanma özgürlüklerinin ihlal edildiği ülkeleri kayıt altına almak amacıyla yayımlıyor.